23 Ocak günü edebiyat atölyesinin incelediği kitap Adalet Ağaoğlu’nun Üç Beş Kişi isimli kitabıydı. Yazarın hayatı ve yazarlık anlayışı ile ilgili sunumu bize Aslı Tohumcu yaptı. Kitabı tartışmaya başladık. Latife Tekin’den sonra, bu dönem Atölye’nin ikinci kadın yazarı olan Adalet Ağaoğlu’nun anlatı biçemini genel olarak barışçıl bulduk. Kadın yazarların şiddete daha az yatkın oldukları genellemesine kapılmadan,iki yazarın değerlendirilen kitaplarında,seçtikleri konu ve temanın şiddet içermesine karşın, bir kaç istisna nokta dışındayazı biçemi olarak şiddeti seçmemiş olmalarına dikkat çektik.
Aslı Tohumcu’nun Adalet Ağaoğlu ile ilgili sunumunda da konu ettiği gibi yazar ‘Yazılarımda şiddetin kaynağına inmeye çalışıyorum,’ ve ‘hayatta olmanın borcunu yazı yazarak ödüyorum,’ demekteydi.
Nitekim kitabında da bu izleri sürüyoruz. ‘Kolayına ölmemek, kolayca öldürmemek için eğitiyorum kendimi’, ‘İnsan yaşamla ilgili herşeyi denemeli, ölüm dışında, öldürmek dışında’, ‘Ölmüşüm gibi sevme, yaşıyorum’.
Yazar, 1980 askeri darbesi sonrası, gece sokağa çıkma yasağı öncesindeki üç saati,bu dönem ve sınırlamaların gerginliğini, üç,beş kişi üzerinde yarattığı etki ve telaşı merkeze almış. Eşikteki, bir karar verme eşiğindeki üç beş kişiyi. Kitabın eksenine Eskişehirli, feodal kökenleri ağır basan kentsoylu bir ailenin üyelerini ve onların yakın çevresini koymuş. Sınıfsal ahlakın insana yüklediği sorumluluğu, insan üzerinde yarattığı baskı ve şiddeti anlatmış. Aile köklerinin, aile üyeleri üzerinde etkisini ve gücünü sürdürüyor nasıl sürdürdürdüğünü ve yarattığı etkiyi irdeliyor;’Geçmişten bedenime girmiş bir şey var; kuşku, ürküntü’.
Arka planda ise Türkiye’nin tarım toplumundan sanayi toplumuna geçişi, 1980 öncesi dönemde darbeye kaynaklık eden ve hazırlayan ekonomik ilişkilerdeki dönüşüm akmaktadır. Üretim ilişkileri ile birlikle aile ilişkileri ve toplumsal roller değişmiştir. ‘Dört göbektir hamsi kokan babayla dört göbektir kendi bokları üstünde dolaşan bağırsak parazitlerinden (kökleri Osmanlıya bağlanan aile)olma oğul.’
Atölye, yazarın irdelenmesi gereken önemli bir başarısının, kendini kadın haklarını savunduğunu söyleyen okumuş kadınlara yönelttiği, kadın görüşüyle,içeriden biçimlendirdiği eleştiri olduğu konusunda fikir birliğindeydi. ‘Kendi kafasını kurtarma uğruna erkeklerin kafasını kırmaya hazır bir Azra’, ‘Kolej yıllarından beri ‘kendini özgürleştirme savaşımı’ veren Azra’, ‘Toplumsal törelere karşı hiçbir aydın kadın kedini yakmak istemiyor, bu öncülüğü üstlenmiyor’, ‘Zengin bir adamın karısı olmaktan gelen özgürlük lüksü’, ‘Yaratıcı olmayan, bi yere ulaşmayan gevezeliklerden, bıktım, usandım!’
Adalet Ağaoğlu, kitabında bizlere 12 Eylül askeri darbesi sonrasında, bir yaz gecesinin ne kadar karanlık, ne kadar baskıcı, kederli olabileceğini anlatıyor. ‘En sevinilecek anlarımızda bile sevinemedik’ diyor. Kara bir eylül darebesinin bütün bir kuşağın, geniş bir toplumsal yelpazenin sevinçlerini, umutlarını nasıl elinden aldığını, bu dönem Atölye’de irdelenen yazar ve eserlerde ağırlıkla görüyoruz.
Atölye takvimimiz şöyledir;
1. 06.02.2012 Kaan Aslanoğlu Kuş bakışı (s:460)
Yıldız Önen
2. 20.02.2012 Elif Şafak Pinhan (s:218)
Şengül Çiftçi
3. 05.03.2012 Tezer Özlü Yaşamın ucuna yolculuk (s:125)
Ümmü Burhan
4. 19.03.2012 Oya Baydar Kayıp söz (s:258)
Yalçın Akyıldız
5. 02.04.2012 Nazan Bekiroğlu
İsimle ateş arasında (s:336)
Sinan Akboğa
6. 16.04.2012 Hasan Ali Toptaş Gölgesizler (s:156)
Kamer Badur Eğilmez
7. 30.04.2012 Hakan Günday Malafa (s:210)
Burcu Aktaş
8. 14.05.2012 Mehmet Uzun Abdalın bir günü (s:196)
Şengül Çiftçi
9. 28.05.2012 Mehmet Eroğlu Fay kırığı (s:300)
Görkem Yeltan
10. 11.06.2012 Ayla Kutlu Hoşça kal umut (s:199)
Evren Ergeç
Barışla kalın.
AtölyeBAK
